Wednesday, December 6, 2006

IELTS-ийн шалгалтын талаар бяцхан зөвлөгөө

IELTS (International English Language Testing System) буюу Олон Улсын Англи Хэлний Түвшин Тогтоох Шалгалтанд хэрхэн бэлдэх талаар бага ч болов мэддэг зүйлээсээ хуваалцъя. Энд ирсэнээс хойш найз нөхөд, таньдаг хүмүүс маань Англи хэлээ хэрхэн сайжруулахав, TOEFL, IELTS зэрэг шалгалтуудыг хэрхэн өгөх, оноогоо дээшлүүлэх талаар олон удаа асуух боллоо. Би ч үнэндээ хүнд зөвлөөд байхаар тийм мундаг Англи хэл мэддэг хүн биш л дээ. Гэхдээ ямар ч гэсэн дээрх шалгалтуудыг огт өгч үзээгүй бөгөөд өгөхөөр бэлдэж байгаа эсвэл нилээд доогуур оноо авсан хүмүүст хэрэг болж магад гээд үүнийг сийрүүлж сууна. Миний хувьд хамгийн сүүлд 1 жил гаруй хугацааны өмнө энэхүү шалгалтыг өгч байсан учир зарим зүйлийг нь дутуу орхисон бол хүлцэл өчье.

IELTS-ийн шалгалт нь Сонсгол буюу Listening, Унших ур чадвар буюу Reading, Бичих ур чадвар буюу Writing мөн Ярих ур чадвар буюу Speaking гэсэн үндсэн 4 хэсгээс бүрдэнэ. Эдгээр хэсгүүд нь тус бүртээ дэд хэсгүүдэд хуваагдана. Энэ удаад зөвхөн бичих ур чадварын талаар санаж байгаа зүйлээ бичье. Тухайлбал, бичих ур чадварын хэсэг нь дүрс тайлбарлах, өгөгдсөн сэдвийн дагуу эссэ бичих гэсэн 2 дэд хэсэгт хуваагддаг. Ер нь бичих ур чадварын хэсэг дээр заасан үгийн тоогоо аль болох гүйцээж бичих хэрэгтэй. Яагаад гэвэл заасан үгийн тоонд хүрээгүй бол оноо эрс доошлоно гэдгийг анхаарах хэрэгтэй. Шалгалтанд бэлдэх явцдаа А4-ийн бичгийн цаасан ашиглаарай. Ингээд нэг мөрөнд дунджаар хэдэн үг бичиж байна гэдгээ мэдэж болно. Шалгалт маань өөрөө өгөгдсөн цагт хязгаарлагддаг тиймээс ойролцоогоор хэдэн үг бичсэнийгээ мэдэхийн тулд мөрөөр нь тоолоод мөрт бичиж байгаа дундаж үгээрээ үржүүлэхэд барагцаа үгийн тоо гараад ирнэ. Цаг дууслаа л гэсэн бол цаашид бичих ёсгүй шууд л харандаагаа ширээн дээрээ тавих ёстой. Мөн дараах зүйлүүд дээр анхаарч бичвэл оноогоо өсгөх боломжтой.
* Дүрэм
* Үгийн баялаг, оновчтой үг хэрэглэх болон нэг хэрэглэсэн үгээ олон дахин давтахгүй байх
* Асуултаа сайн ойлгож оновчтой хариулах
* Бүтэц
* Өгөгдсөн хугацаанд үгийн тоогоо гүйцээх


Дүрс тайлбарлах
Энэ хэсэгт доод тал нь 150 үг бүхий бяцхан эссэг 20 минутын дотор бичих хэрэгтэй. Дүрсийн хувьд график, хүснэгт, үйл явлын дараалал бүхий зураглал зэргийн аль нь ч ирж болно. Энд хэрэглэж цаг дээрээ анхаарах хэрэгтэй. Хэрвээ өнгөрсөн цаг дээрх мэдээлэл бол голцуу өнгөрсөн цагийг л ашиглана. Ингэхдээ актив, пассив болон энгийн өнгөрсөн цаг, төгс өнгөрсөн цаг зэргийн алийг нь нь хэрэглэж болно. Ер нь дүрс тайлбарлах хэсгийг бараг загварчлагдсан байдаг гэж хэлэхэд болно. Учир нь тодорхой тооны үгнүүдийг дүрс тайлбарлахдаа хэрэглэдэг. Доор эдгээр үгүүдийг жагсаалаа.

Графикт өгөгдсөн мэдээлэл өсөж байвал:
Rose (to), Increased (to), Went up (to), Climbed (to), Grew, Expanded, Raise, Jump зэрэг үйл үгүүдийг, A rise, An increase, Growth, An upward trend зэрэг нэр үгүүдийг ашиглаж болно.

Харин графикт өгөгдсөн мэдээлэл уруудаж байвал:
Fell (to), Declined (to), Decreased (to), Dropped (to), Went down (to), Slumped (to), Reduced (to) зэрэг үйл үгнүүдийг, A decrease, A decline, A fall, A drop, A slump, A reduction зэрэг нэр үгнүүдийг ашиглаж болно.

Графикт өгөгдсөн мэдээлэл нэгэн хэвийн тогтвортой байвал:
Levelled out (at), Did not change, Remained stable (at), Remained steady (at), Stayed constant (at), Maintained the same level зэрэг үйл үгнүүдийг, A levelling out, No change зэрэг нэр үгнүүдийг ашиглаж болно.

Графикт өгөгдсөн мэдээлэл нэгэн хэвийн биш тогтворгүй байвал:
Fluctuated (around), Peaked (at), Plateaued (at), A fluctuation, Reached a peak (of), Reached at plateau (at) зэрэг үгнүүдийг ашиглаж болно.

Мөн эдгээрээс гадна дараах adjective-үүдийг ашиглаж болно. dramatic, sharp, huge, enormous, steep, substantial, considerable, significant, marked, moderate, slight, small, minimal. Бас ашиглагдаж болох adverb-үүд: dramatically, sharply, enormously, steeply, substantially, considerably, significantly, markedly, moderately, slightly, minimally.

Жишээ

The graph compares the rate of smoking in men and women in
Someland between the years 1960 and 2000. It can be clearly
seen that the rate of smoking for both men and women is
currently declining and that fewer women have smoked
throughout the period.
In 1960, 600 men in every 1,000 was smoking. This number
decreased gradually to 500 by 1974 and continued to
decrease but more steeply to 250 in 2000. In contrast, the rate
of smoking in women in 1960 was very low at only 80 in every
1,000. By 1968 this increased to 170, and increased again but
more steeply to 320 in 1977. The rate of female smokers then
remained stable at 320 until 1984 at which point the figures
began to decline and had dropped to 200 by 2000.
In conclusion we can see that the rate of smoking in men
dropped throughout the whole period but was always at a
higher level than the female figures. The rate of smoking in
women increased until 1977 but then decreased for the rest of
the period.

Эцэст нь дүгнэж хэлэхэд шалгагч таны энд бичсэн зүйлийг уншаад (өгөгдсөн дүрсийг харахгүйгээр) тухайн дүрсийн талаар өөрийн гэсэн төсөөлөл, зураглалыг дотоод сэтгэлдээ бий болгож чадахуйц хэмжээнд бичих ёстой.


Эссэ бичих
Энд тодорхой асуулт ирдэг. Жишээ нь: "Онлайн дэлгүүр нь уламжлалт (энгийн) дэлгүүрээс илүү үр дүнтэй. Үүнтэй та санал нийлж байна уу? Яагаад?" Энэ асуултанд хариулахдаа эерэг эсвэл эсрэг байр суурьнаас хандаж болно (зарим тохиолдолд хэсэгчилж буюу дэмжсэн хэрнээ тэр дундаа эсэргүүцсэн 1 paragraph оруулж өгч болдог, энэ нь бага зэрэг ярвигтай). Энэ хэсгийн нийт үгийн тоо нь 250-аас багагүй байх ба хугацаа нь 40 минут байна.
Эссэ бичихдээ үндсэн 3 хэсэгт хуваана. Үүнд: Introduction, Body, Conclusion. Introduction хэсэг нь 2-3 өгүүлбэр байвал тохиромжтой. Энд үндсэндээ тухайн сэдвийн талаар ерөнхий зүйл бичээд энэ сэдвээ цаашид дэмжих үү, эсэргүүцэх үү гэдгээ шалгагчид эхний байдлаар ойлгуулна. Ингэхдээ ямар зүйлүүдийг нь дэмжих гэж байгаагаа оруулж өгөх хэрэгтэй. Ж: дээрх жишээний хувьд эерэг байр суурьнаас хандаж эссэгээ бичлээ гэж бодоход дараах зүйлүүд нь дэмжих хэсэг буюу supporting point болж болно. Онлайн дэлгүүр нь 1-рт худалдан авагчийн цагийг хэмнэдэг, 2-рт ажиллах цагийн хуваарь, газар зүйн байршлаас үл хамаарсан, 3-рт зардал хэмнэдэг. Энд 3-н supporting point гаргаж ирж байна. Одоо body хэсэгтээ эдгээрийгээ цаашид дэлгэрүүлэн бичнэ. Эхний цаг хэмнэнэ гэдгийн хувьд "онлайн дэлгүүр нь шууд интернэтээр хүссэн бараагаа худалдан авчихдаг учир дэлгүүр явах цагийг хэмнэдэг. Хүн ам ихээр төвлөрсөн хотуудад дэлгүүр явж бараа худалдан авахад замын түгжрэл гэх мэт зүйлээс шалтгаалан цаг маш их зарцуулдаг, харин онлайн дэлгүүрээс бараа авахад энэ бүх цаг хэмнэж тухайн цагаа өөр хэрэгтээ зүйлдээ зарцуулах боломжтой" гэж дэлгэрүүлэн дэмжиж болно. Мөн жишээ бичвэл бүр сайн. Дээрхийн хувьд жишээ бичье "Жишээ нь: сүүлийн үед БНСУ-ын нийслэл Сөүл хотод онлайн дэлгүүр маш эрчимтэй хөгжиж хүрээгээ тэлж байна. Учир нь тус хотод сая сая машин хөлхөлдөж замын түгжрэлд хэдэн цагаар саатах тохиолдол ч бий."
Ингээд бүх supporting point-уудаа цаашид тайлбарлаж дэлгэрүүлсэний дараа conclusion хэсгээ бичнэ. Энд үндсэндээ introduction хэсэгт бичсэн зүйлээ өөр үгээр илэрхийлнэ гэсэн үг.



Таньд амжилт хүсье.

4 comments:

Anonymous said...

Ene uneheer saihan zuvluguu bna shu.Bi odoo IELTS uguhuur beldej bga yuma.Urgeljluuleed ulam goy zuvluguu bicheerei.Amjilt husey!

Anonymous said...

www.gegeen.com -r nemelt material haraarai

Anonymous said...

Sn bn u?>
Minii angil helnii medleg maani muu bish yg dund tvwshind baidg ym l da. Tgheer bi IlETS iig hir udaan beldj baij ogoh be?/
bi ooroo bol ene 1 sar ogoh sanaatai bg. 10 sar-1 sar hvrteleh hugtsaa hangalttai yu?
Bi uuruu mash sharguu hicheehiiig hvsej bg ym tgd l 3 sarin dotor ilestiin tvshind ochitloo surah bolwuu? Ta herhen beldj bsn tuhaigaa helech udurt hichneen shine vg dvrem surah hergetei be? hariu zaawal bicheerei bayrlalal

Tamir.J said...

Сайн байна уу?
Нэн түрүүнд IELTS өгөөд өөрийнхөө хэмжээг мэдэх хэрэгтэй болов уу. Ер нь IELTS-н оноогоо 0,5-аар нэмэгдүүлэхийн тулд эрчимтэй сургалтанд 3-н сар хамрагдах хэрэгтэй гэж үздэг юм билээ. Мэдээж энэ нь тухайн хүнээс хамаарах учир үүнээс ч бага хугацаатай байж болох юм. Би оноогоо нэмэгдүүлэхийн тулд өдөр бүр 4 цагаар хичээллэж байсан.
Амжилт хүсье